Türkiye’de de çok satan TED Gibi Konuş kitabının yazarı Carmine Gallo, Hikâye Anlatıcısının Sırrı’nda dünyada değişim yaratan girişimciler, şirketler, liderler ve TED konuşmacılarının hikâye anlatma becerilerinin sırlarını ayrıntılı örneklerle gözler önüne seriyor. Richard Branson, Steve Jobs, Sheryl Sandberg, Sara Blakely’den Southwest, Virgin, Apple, Whole Foods gibi şirketlere, iz bırakmış pek çok lider ve girişimin başarısına tanıklık ederken kendi hikâyenizin farkına varacaksınız.
İçimizdeki Ateşi Canlandıran Hikâye Anlatıcıları:
– Esinlendirici hikâye anlatıcılarının bizzat kendileri esinlidir. Motivasyonları ve onları harekete geçiren tutkuları konusunda son derece nettirler. Bu tutkuyu da dinleyicileriyle coşkuyla paylaşırlar.
– Başarılı hikâye anlatıcıları fikirlerinin gücüne güvenirler. Bu fikirlerin çaba sarf etmeksizin pazarlanamayacağını bilir ve dolayısıyla bunları çekici bir hikâyeyle sunmak için yorulmadan çalışırlar. Eğer reddedilirlerse fikirlerinden vazgeçmek yerine durumdan ders çıkarırlar. “Hayır” cevabını bir sonraki pazarlamayı “evet”e dönüştürmek için bir fırsat olarak görürler.
– Esinlendirici hikâye anlatıcıları her zaman bu yeteneğe doğuştan sahip değildir; sonradan çalışarak öğrenirler.
– Esinlendirici hikâye anlatıcıları özgeçmiş hikâyelerini paylaşmaya heveslidirler, çünkü bu, onların hayatlarını, kariyerlerini ve işlerini şekillendiren hediyedir.
– Engelleri aşma hikâyeleri dünyaya sunduğumuz anlatıya dramatik bir eğri katar. Esinlendirici hikâye anlatıcıları kendi eğrilerinin zorlu kısımlarından kaçınmaz, aksine her adımı dönüşüm, büyüme ve dinleyicileriyle derinden anlamlı bir duygusal bağ kurma fırsatı olarak kucaklarlar.
– Dünyanın en esinlendirici hikâye anlatıcıları mücadelelerinin altını çizerek bizi daha sıkı çalışmaya, daha yüksek hedeflere sahip olmaya veya daha iyi hayatlar sürdürmeye esinlendirirler. Mücadelelerinde kendimizi görürüz. Hissettikleri güvensizliklerle empati kurarız. Bize umut verdikleri için başarılarını alkışlarız. Eğer onlar engellerinin üstesinden gelebildilerse, biz de gelebiliriz.
– Esinlendirici liderler vizyonlarını hayata geçirmek için kişisel hikâyeler anlatırlar. Kalplerini açarlar, çünkü müşterek bir amaç etrafında ortak bir tutkuyu paylaşan insanların her şeyi başarabileceğini bilirler.
– Esinlendirici liderler markalarının anlatısına daha yüce bir misyon yükleyerek tutku ve sadakati canlandırırlar. Ürünlerini, hizmetlerini, şirketlerini ya da davalarını paranın ötesinde bir vizyonla ve amaçla birleştirirler. Kolektif tutkumuzu canlandırırlar, çünkü bizi insan yapan en temel unsura seslenirler – anlam arayışına.
– Esinlendirici hikâye anlatıcıları her önemli pazarlama, sunum, toplantı ya da sohbet için bir hikâye yapısı kurar ve bunu yaparken tüm büyük filmlerin paylaştığı üç unsurdan yararlanırlar: kötü adamlar, kahramanlar ve mücadele.
Eğiten Hikâye Anlatıcıları:
– Dinleyicilerini eğitmek durumundaki konuşmacıların çoğu, sunumlarının büyük kısmını dinleyicileri kazanacaklarını düşündükleri şeylere ayırırlar: olgular, rakamlar ve veriler. Hikâyelerin insanları nasıl etkilediğini çok az düşünürler. Dünyanın en esinlendirici eğitmenleri tam tersini yaparlar: İçeriklerinin yüzde 65’ini ya da fazlasını dinleyicileriyle güven bağları oluşturan ve daha derinlikli bir duygusal ilişkilenme sağlayan hikâyelere ayırırlar.
– TED’in konuşmacılarına önerdiği şeylerden biri “alışılagelmiş performansı sergilemek”ten uzak durmalarıdır. Beklentileri ihlal ederek dinleyicilerini başarılı şekilde eğiten hikâye anlatıcıları, insanlara tartışacak bir şeyler vermiş olurlar. Beklenmeyen, şok edici ya da şaşırtıcı hikâyeler inşa ederek beklentileri olumlu bir yönde ihlal ederler.
– Karmaşık konularda genel bir kitleyi eğitmek için istatistiksel kanıt ve endüstri jargonu en az etkili araçlardır. Kişisel hikâyeler ve analojiler ise pek aşina olmadıkları bilgileri ve fikirleri anlamakta insanlara yardımcı olur.
– İş kurmada başarılı girişimciler müşterilerini eğitirken, sıklıkla kendilerinin de karşılaştığı bir sorunu çözmek için bir ürünü nasıl yarattıklarına dair samimi bir hikâye kullanırlar.
– Başarılı organizasyonlar ve şirketler sahneyi en iyi hikâye anlatıcılarıyla paylaşır. Markalar anlatıların derlemelerinden oluşur. En iyi hikâyelerinizi serbest bırakın.
– Etkili eğitimciler ciddi hikâyeleri komik olanlarla birlikte sunarlar.
– Hayatta olduğu gibi iş yaşamında da tüm mesele insanlara kendilerini nasıl hissettirdiğinizle ilgilidir. Hikâyeler insanların birtakım şeyleri daha derinden hissetmelerine olanak sağlarken, ekibinizin takip etmesi beklenen davranış modellerini içselleştirmesine de yardımcı olur.
Basitleştiren Hikâye Anlatıcıları:
– Richard Branson’un hikâye anlatma tavsiyesi basit ve net: “Ne kastediyorsanız onu söyleyin ve söylediğinizin arkasında durun ve bunu da olabildiğince az sayıda ve özenle seçilmiş kelimelerle yapın.”
– Üç unsur kuralı, dünyanın en büyük hikâye anlatıcıları tarafından takip edilen bir şema. Bunun sebebi üç kuralının şu üç şeyi çok iyi başarmasından kaynaklanır:
1. Hikâyenizi yapılandırmak için basit bir şablon sunar.
2. Dinleyicilerin hikâyenizin kilit mesajlarını anlayabilmeleri için anlatınızı basitleştirir.
3. İknanın nihai hedefine yönlendirir – eyleme!
– Videolar hikâye aktarmakta hayati bir araç haline geldi. Başarılı hikâye anlatıcıları bu aracı, konuşmacıyla birebir sohbet ettiği duygusunu izleyiciye hissettirecek şekilde cana yakın ve dostça bir üslupla kullanır.
– Büyük hikâye anlatıcıları, bir deneyimin veya olayın canlı portresini yaratmak için resimler -bazen gerçek olarak, bazen analoji yoluyla- kullanır.
– Dünyadaki en harika ürüne, en harika fikirlere sahip olabilirsiniz ama insanlar bunların çözdüğü problemleri anlayamazsa, asla ürününüzle ya da fikrinizle ilişki kuramazlar. Hikâye anlatıcıları hikâyeyi basitleştirmek için kötü adamlar ve kahramanlar kullanır. Mesajı o kadar basit kelimelerle sunarlar ki bir ilkokul öğrencisi bile anlayabilir.
– Karmaşıklığı basitleştiren hikâye anlatıcıları az ve öz konuşur. 60 saniye kadar kısa sürede etkili bir hikâye anlatacak kıvama gelene dek sunumları üzerinde çalışırlar.
Motive Eden Hikâye Anlatıcıları:
– Esinlendirici hikâye anlatıcıları hayatlarına amaç ve anlam vermek için kişisel anlatılarını yeniden çerçeveye oturturlar. Bunu yaparak bizleri de daha büyük hayaller kurmaya ve muktedir olduğumuz her şeyi başarmaya motive ederler.
– Başarılı liderler ekiplerini organizasyonun misyonunun, amacının ve vizyonunun ardındaki portreyi çizen hikâyelerle motive ederler. İnsanlar mesleklerini neden yaptıklarını anlamadıkça nasıl yapmaları gerektiğine pek de aldırmazlar.
– Başarılı hikâye anlatıcıları büyük kültürler inşa etmek için hikâye anlatımını kullanırlar. Kültürü yaratanlar, ön plandaki sadık çalışanlardır. Çalışanlara kendi müşteri hikâyelerinin kahramanları olduklarını gösterebilmek, rakipsiz bir kültür yaratmanın sırrıdır.
– Başarılı liderler ödül kazanan bir kültürü şirketin amacını hayata geçiren hikâyelerle inşa ederler. Bu hikâyeleri halkla paylaşmak çalışanlarınız için bir fetih seferini başlatır.
– Motive eden hikâye anlatıcıları başkalarının hayallerini zorluk, kalp ağrısı ve görünüşte aşılamaz engellerin üstesinden gelme hikâyeleriyle ateşlerler. Gerilim ve zafer hikâyenin bütünleyici parçalarıdır. Dinleyicilerini hem kendi hikâyelerini anlatmaya hem de hayatı kişinin kendi kaderinin yazarı olduğu bir kitap olarak görmeye esinlendirirler.
– Esinlendirici liderler geçmişlerini kucaklar ve öğrendikleri dersleri paylaşma cesaretini gösterirler. Köklerinizin değerini bilin, köklerinizi muhafaza edin ve sizi güçlendirmiş olan hikâyeleri paylaşın.
– İkna edici hikâye anlatıcıları, gerçek zorlukların üstesinden gelen gerçek insanların hikâyelerini paylaşarak dinleyicilerindeki duygusal çekirdeği ateşlerler. Oksitosin salınımını tetiklemek için hikâyeler mücadele ve zafer unsurlarını içeren anlatı eğrisini takip etmelidir.
– Hikâyeler kendiliğinden oluşmaz. Liderler insanları hareket yaratmaları için esinlendirir ve bunu da özgül, elle tutulur ve somut detaylar sunan hikâyelerle başarırlar.
– Hikâye anlatıcıları en çok sayıda insanı mümkün olan en az sayıda kelimeyle harekete geçirir.
Hareket Başlatan Hikâye Anlatıcıları:
– Büyük hikâye anlatıcısı olarak doğulmaz, olunur. Topluluk önünde konuşma becerilerini geliştirmek ve dinleyicileri esinlendirme sanatı üzerinde çalışmak için her türlü fırsatı değerlendirirler. Ellerinin altındaki her retorik araçla deneyler yaparlar ve sıklıkla anlatının yapıtaşlarını -analoji ve metafor- kullanmakta uzmanlaşırlar.
– Liderler dağ kadar veriyle dağları yerlerinden oynatamaz. Bunu ancak dinleyicilerine kalplerinden bir parça sunarak yaparlar.
– Hareketlere öncülük eden hikâye anlatıcıları dinleyicilerini bitmek bilmeyen olgularla, verilerle ve rakamlarla canlarından bezdirmez. Olgular iknanın gerekli bir bileşenidir ama dinleyicileri başka bir zamana ve mekâna taşımak için anlatının ustaca kullanımıyla dengelenmesi gerekir.
– Eğer bir hikâye paylaşacaksanız, bu muazzam bir hikâye olsun. İyi bir hikâye insanı gözyaşlarına boğabilir; büyük bir hikâye bir hareketi başlatabilir.
– Hikâye her şeye hükmeder. Sunum yazılımı anlatıyı görselleştirmeye yardımcı olur ama hikâye her zaman önde gelir.
| Yazar: | Carmine Gallo |
| Çevirmen: | Atilla Erol |
| Yayınevi: | Aganta Kitap |