Satın Almaktan Neden Vazgeçmiş?

Allied-Signal’ın başkanı Ed Hennesy beni görmeye geldi. Havacılık alanında birlikte bazı çalışmalar yapmaktan bahsediyorduk. Aslında ikimiz de Hughes Aircraft ihalesini 3 milyar dolar vererek kaybetmiştik. (Sonunda GM 6,2 milyar dolar vererek ihaleyi kazanmıştı.) Hughes’dan bahsederken Ed bana, “Neden ikimiz bir olup GM’i satın almıyoruz?” dedi.

Yine, neredeyse koltuğumdan yuvarlanıyordum. Düşmanca ele geçirmelere zaten karşıyımdır ve Ross Perot GM’in yönetim kurulundan ayrılmasından sonra bu işin birinci sınıf bir düşmanca ele geçirme olacağı gün gibi aşikârdı. Bir kanaryanın bir kediyi yuttuğunu düşünebiliyor musunuz? Ama Hennessy bana bu işin olabilirliği konusunda veriler saymaya başlamıştı. Eğer büyün malzeme sağlayan şirketleri o satın alırsa ve ben de beş otomobil bölümünü, finans şirketini, satıcıları satın alırsam bu işi 40 milyar dolara bağlayabilirmişiz. Bu bana Empire State Binası’nı 250 milyon dolara satın aldığını söyleyen ama daha sonra sözleşmenin bozulduğunu söyleyen adamın hikâyesini hatırlatmıştı. Nedeni sorulduğunda adamın cevabı şu olmuştu: “Yüz dolar az istediler.”

Cüzdanımı yokladım ama 40 milyar kadar çıkmazdı. Bu iş tamamen imkânsız gibi görünüyordu ama kurnazca sağlanan bir miktar krediyle imkân dâhilinde girebilirdi. Oturup samimiyetle sistemi yeniden organize etmeyi, GM’in en iyi adamlarını canlandırarak, pazarlarının gerisinde kalmak yerine, onu aşmak için kullanabilmeyi düşündük. Kim bilir, diye düşündüm, belki de bu fikir o kadar saçma değildir. Hepsi bir yana, dışarıdan biri gelmedikçe, içeriden birinin GM’yi yeniden yapılandırması yıllar alabilirdi.

Bir adım daha attık. Her ikimizin de şirketi için danışmanlık yapan Felix Rohatyn ile gizli bir toplantı ayarladık. O da bunu duyunca çok heyecanlandı. Hatta şu sıralarda GM’de hâlâ birkaç doları bulunan Poss Perot ile bağlantı kurup, bize katılıp katılmayacağını sormamızı tavsiye etti.

Dönüp adamlarıma bu toplantıdan bahsettim. “Biliyorsunuz arkadaşlar,” dedim, “sizinle burada AMC’yi satın almak konusunda büyük bir tartışma yapmıştık; hepimiz de ayrı ayrı fikirler ileri sürmüştük. Ama daha bunun mürekkebi kurumadan sizi en az bunun kadar büyük bir başka satın alma işine yöneltmek istiyorum. General Motors’u satın alacağız.”

Herkes şöyle bir öksürdü ve gözleri parlamaya başladı.

O an için GM rahat olabilirdi. Felix ve Ed’le görüştükten sonra devralma konusunda uzman bir avukatla işin yasal yönlerini görüşmeye karar verdim. Başka meseleler de çıkmıştı. Örneğin, bu kadar büyük parayı nereden bulacaktık? Sonunda Yunanistan’ı satın almanın daha kolay olacağına karar verdim ve konuyu kapattım.Kaynak: Lee Iacocca, Sözün Özü, Türkçesi: Turan Muştak, Form Yayınları, 1989.